Str 177 - Po wszystkim (Streszczenie)

PO WSZYSTKIM (Streszczenie)

Bohaterami tej książki są mieszkańcy małej wyspy Krapanj, położonej niedaleko miasta Šibenik na wschodnim wybrzeżu Adriatyku. Krapanj wyróżnia się swoją topografią: powierzchnia wyspy wynosi nie więcej niż 0,36 km2, jej najwyższy punkt, położony zaledwie 1,5 m nad poziomem morza, a wyspa jest oddalona od lądu o tylko 350 m. Do początku lat sześćdziesiątych XX w Krapanj zamieszkiwało około 1500 mieszkańców, czyniąc z niej najgęściej zaludnioną wyspę na Morzu Śródziemnym.

Obok rolnictwa (grunty rolne znajdują się na stałym lądzie) i rybołówstwa - który są zwykły dla wszystkich mieszkańców wysp, poławianie naturalnych gąbek morskich było i na dal pozostaje tradycyjnym zajęciem mieszkańców wyspy Krapanj. Krapljani, jak nazywają się jej mieszkańcy, zbierali i nadal poławiają gąbki morskie. Według niektórych przekazów, prawdopodobnie już w drugiej połowie XVI wieku czynili to metodą nurkowania na bezdechu, a od około 1700 roku za pomocą trójzębów z małych łodzi z dwuosobową załogą. Od tamtych czasów obszar połowów rozciąga się od Triestu aż po północne wybrzeże Albanii. W 1893 r. Krapljani zaczęli poławiać najpierw gąbki, a od ok. 1930 r. także koralowce, za pomocą ciężkiego sprzętu do nurkowania lub klasycznego stroju nurkowego, który nazywali ,,skafandrem". Wkrótce po zakończeniu II wojnie światowej, jako pracownicy firmy „Brodospas" ze Splitu, Krapljani zajmowali się podnoszeniem z dna morza statków zatopionych podczas wojny na Adriatyku, a potem również wraków w Grecji, na Cyprze, w Turcji, Iranie i Egipcie. Pracowali również w budownictwie podwodnym, budując porty i mosty na Adriatyku i na Cyprze, w Syrii, na Morzu Czerwonym (w Etiopii i w Sudanie), w Iranie i Ghanie. Od 1970 roku Krapljani zaczęli nurkować z nowoczesnym, lekkim wyposażaniem nurkowym, składającym się z kombinezonu i aparatu nurkowego. Ci znacznie bardziej mobilni i efektywni nurkowie stopniowo wypierali nurków posługujących się klasycznym ciężkim sprzętem i od połowy lat 80-tych całkowicie opanowali morskie głębiny.

Książka opisuje szczegółowo techniki i specyfikę poławiana gąbek morskich za pomocą trójzębów, a także życie dwuosobowych załóg podczas ich 20-25 dniowych rejsów. Pozwala również poznać codzienność ipracę załóg na większych łodziach, składających się z ośmiu członków i zazwyczaj dwóch nurków z ciężkim sprzętem. Opowiada także o licznych wypadkach podczas nurkowania, które pochłonęły wiele istnień ludzkich. Niektórzy nurkowie zapadali na chorobę kesonową, równoznaczną z ciężkim kalectwem do końca życia. Książka opisuje wiele dramatycznych wydarzeń, z relacji samych nurków lub innych świadków tych zdarzeń. Częstą przyczyną wypadków były niewiedza, brak doświadczenia, niewłaściwy sprzęt do nurkowania, przecenianie własnych możliwości i niedocenianie zagrożeń, zaniedbania asystentów i pomocników, a także nieprzewidywalne czynniki zewnętrzne, na które nurkowie byli naraženi pod wodą.

Historia poławiaczy gąbek morskich i nurkowania na wyspie Krapanj przedstawiona została w kontekście społeczno-politycznych uwarunkowań monarchii austro-węgierskiej, Królestwa Jugosławii, Federalnej Ludowej Republiki Jugosławii, Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii i dzisiejszej Republiki Chorwacji. Nie tylko niezwykła topografia wyspy, ale i stulecia tradycji poławiania gąbek oraz nurkowania czynią z Krapanj - z wyjątkiem niektórych greckich wysp - wyjątkowe miejsce naMorzu Śródziemnym, a może nawet na całym świecie.

Tłumaczenie / prijevod: Dorota NOFSKA-SIERANT